Дәрігерге қаралу кезінде барынша пайда алыңыз.
Қосымша ақпарат
Дәрігерге қойылуы тиіс сұрақтар
Парақшаны жүктеп алыңыз Opens in new tab
Сіз білдіңіз бе... 2-типті диабет сіздің жүрегіңізге және бүйректеріңізге әсер етуі мүмкін!
Парақшаны жүктеп алыңыз
Opens in new tab
2-типті диабеттің белгілерінің бақылау тізімі
Парақшаны жүктеп алыңыз
Opens in new tab
2-типті диабет кезіндегі жүрек-қан тамыр және бүйрек аурулары туралы түсінік
Парақшаны жүктеп алыңыз
Opens in new tab
Жүрек-қан тамырлары ауруының белгілері
Парақшаны жүктеп алыңыз
Opens in new tab
Созылмалы бүйрек ауруының белгілері
Парақшаны жүктеп алыңыз
Opens in new tab
Жүрек-қан тамырлары ауруы мен созылмалы бүйрек ауруы үшін қауіп факторлары
Парақшаны жүктеп алыңыз
Opens in new tab
Салмақ жоғалтудың артықшылықтары
Парақшаны жүктеп алыңыз
Opens in new tab
Тамақтану және тағам
Парақшаны жүктеп алыңыз
Opens in new tab
Физикалық белсенділік
Парақшаны жүктеп алыңыз
Opens in new tab
Эмоционалды әл-ауқат
Парақшаны жүктеп алыңыз
Opens in new tab
Қазақстан Республикасы Диабет қауымдастығымен
Жиі қойылатын сұрақтар
Диабет - бұл ағзаның инсулин өндіре алмайтын немесе өндірілген инсулинді тиімді пайдалана алмайтын созылмалы ауруы, бұл қандағы глюкоза (қандағы қант) деңгейінің жоғарылауына (гипергликемия деп те аталады) әкеледі.2 2-типті диабет диабеттердің ең көп таралған түрі болып табылады, ол барлық диабет жағдайларының 90 пайызын құрайды.2
2-типті диабеттің алғашқы белгілерінің кейбіреулері дәретханаға жиірек баруды, қанша тамақ ішсеңіз де аш болуды, жиі шаршағыштықты қамтиды.1,3 2-типті диабеттің алғашқы белгілерінің кейбіреулері жекелеген көрсеткіштердің нормадан ауытқуымен сипатталатын айқын емес симптомдардан тұрады – мысалы, гипогликемия және гипергликемия.3
Қосымша ақпарат алу үшін осы 2-типті диабет белгілерін тексеру тізімін қараңыз.
Қандағы қант деңгейін бақылау мен басқару маңызды болғанымен, 2-типті диабетті емдеу денсаулығыңызға жан-жақты көзқараспен қараудан тұрады. Әсіресе, жүрегіңіз бен бүйрегіңіздің денсаулығы туралы дәрігермен міндетті түрде кеңесіңіз және келесі қаралу кезінде қайта талқылаңыз. Жалпы денсаулық жағдайыңызды мұқияттырақ бақылау кез-келген секем тудыратын симптомдарды анықтауға көмектеседі. Қандағы қант деңгейін үнемі тексеруден бөлек артериялық қысым мен холестерин деңгейін әрдайым бақылауға кеңес беріледі.
Қандағы глюкозаның деңгейі ұзақ уақыт бойы көтерілген кезде, бұл жүрек, бүйрек, көз, жүйке, қызыл иек және аяқ сияқты басқа органдар мен дене бөліктерінің асқынуына әкелуі мүмкін.
Атап айтқанда, 2-типті диабет жүрекке де, бүйрекке де қатты жүктеме түсіруі мүмкін.
2-типті диабет туралы сөз қозғалған кезде, қауіп-қатерлерді түсіну және ақпарат алу - бұл ауруды басқару, жүрек пен бүйректі қорғау үшін шаралар қабылдаудың алғашқы маңызды қадамы болып табылады. Тұрақты тексеруден өту мен өмір салтын тиімді басқару, сондай-ақ қажет болған жағдайда дәрі-дәрмектер (егер қажеттілігі болса) көмегімен 2-типті диабеті бар адамдар ұзақ және салауатты өмір сүре алады.2 Дәрігермен келесі кездесу кезінде қант диабетін тиімді басқаруды талқылауды
ұмытпаңыз – дәрігеріңізге немесе медбикеңізге қойылатын және әңгімені дұрыс арнаға бұратын сұрақтар тізімімен танысыңыз.
2-типті диабеттің алғашқы кезеңдеріндегі көптеген адамдарда диабеттің белгілері жоқ.4 Қуантарлық жаңалық - сіз 2-типті диабеттің асқынуларын болдырмау немесе баяулату шараларын қабылдай аласыз. Сіздің 2-типті диабетіңіз бақыланып, глюкоза деңгейіңіз жақсы басқарылса да, ықтимал асқынуларды болдырмау үшін жүрегіңіз бен бүйрегіңізді бақылау бұрынғысынша маңызды.6,7 Дәрігеріңізбен сөйлесіп, 2-типті диабетті, жүрегіңіз бен бүйректеріңізді бір уақытта басқаруға көмектесетін дұрыс күтім жоспары бар екеніне көз жеткізіңіз.
Келесі кездесуде дәрігеріңізден/мейірбикеңізден сұрау үшін осы парақшаны сұрақтармен жүктеп алыңыз.
Тұрақты салауатты тамақтану жоспары тепе-теңдікті сақтаудың маңызды бөлігі болып табылады. Қандағы қант деңгейінің жоғары болуы жалпы денсаулығымызға, әсіресе жүрегіміз бен бүйрегімізге зиян келтіруі мүмкін.4 Біз семіздік елеулі қауіп факторы екенін және салмақ жоғалту 2-типті диабеттің алдын алатынын білеміз. 2-типті диабеттің қаупін азайтуға көмектесетін пайдалы тамақ таңдау үшін осы кеңестерді қараңыз.
Жүрек-қан тамырлары ауруы туралы айтатын болсақ, ерте белгілерді немесе алаңдаушылықтарды қадағалап, оларды мүмкіндігінше тезірек дәрігеріңізбен талқылау маңызды. Бұларға кеуде қуысы немесе қысым, тыныс алу, шаршау немесе жүрегіңіздің соғып немесе жарысып жатқанын сезіну қиындықтары кіруі мүмкін.2
Қосымша ақпарат алу үшін жүрек-қан тамырлары ауруының белгілері бар осы парақшаны қараңыз.
Бүйрек ауруының кейбір белгілері жоғары қан қысымы, тыныс алудың қысқаруы, зәр шығару қажеттілігінің артуы, аяқтың ісінуі немесе қысылуы болып табылады.2,3
Қосымша ақпарат алу үшін бүйрек ауруының белгілері бар осы парақшаны қараңыз.
2-типті диабеттің жүрегіңіз бен бүйрегіңізге қауіп төндіру мүмкіндігі жайлы білгіңіз келеді ме?
Алдын ала бағалау үшін онлайн қауіп-қатерді бағалау сынағынан өтіңіз және сізді мазалайтын мәселелерді талқылау үшін оларды келесі дәрігеріңіздің тағайындауына апарыңыз.
Әңгімелесуді бастау және жүрегіңіз бен бүйрегіңіздің денсаулығын дәрігеріңізбен немесе медбикеңізбен талқылау - бұл алғашқы маңызды қадам. Сондай-ақ келесі кездесуде әңгімелесу үшін нұсқаулық ретінде пайдалануға болатын дәрігеріңізден/мейірбикеңізден сұрау үшін осы сұрақтарды жүктеп ала аласыз.
Қысқартулар:
2ТД: 2-типті диабет; ЖҚА: Жүрек-қан тамырлары ауруы; СБА: Созылмалы бүйрек ауруы
сілтемелер:
- World Health Organization, Regional office for Europe, Data and statistics, page 1, https://www.euro.who.int/en/health-topics/noncommunicable-diseases/diabetes/data-and-statistics (Accessed August 2021)
- International Diabetes Federation IDF Diabetes Atlas, Brussels, Belgium: International Diabetes Federation; 2021, 10th edition. Pages 7,12,19
- Classification and Diagnosis of Diabetes: Standards of Medical Care in Diabetes—2022, American Diabetes Association, Diabetes Care 2022 Jan; Diabetes Care 2022;45(Supplement_1):S17–S38
- National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, Type 2 Diabetes, Last Reviewed May 2017, page 2 https://www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview/what-is-diabetes/type-2-diabetes
- National Kidney Foundation. The Heart and Kidney Connection.(Accessed August 2021). 1 p. https://www.kidney.org/atoz/content/heart-and-kidney-connection
- Giugliano, D et al. Cardiovasc Diabetol (2021) 20:36. The residual cardiorenal risk in type 2 diabetes. 2 p, https://doi.org/10.1186/s12933-021-01229-2
- Giugliano G, et al. Glycemic control, preexisting cardiovascular disease, and risk of major cardiovascular events in patients with type 2 diabetes mellitus: systematic review with meta-analysis of Cardiovascular Outcome Trials and Intensive Glucose Control Trials. J Am Heart Assoc. 2019;8:e012356.
- John Hopkins Medicine. Diabetes and Heart Disease. What causes cardiovascular disease?. 2 p. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/diabetes/diabetes-and-heart-disease
- National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. Diabetic Kidney Disease. What is diabetic kidney disease?. 1 p. https://www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview/preventing-problems/diabetic-kidney-disease
- Liu M et al. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2014 Oct;18(19):2918-26.Cardiovascular disease and its relationship with chronic kidney disease. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25339487/
- Einarson et al. Cardiovasc Diabetol (2018) Jun 8;17 Prevalence of cardiovascular disease in type 2 diabetes: a systematic literature review of scientific evidence from across the world in 2007-2017
- Centers for Disease and Prevention. Diabetes and Your Heart. What is heart disease? https://www.cdc.gov/diabetes/library/features/diabetes-and-heart.html
- Kenny H et al. Heart Failure in Type 2 diabetes mellitus (2019). Circulation Research Available at: https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIRCRESAHA.118.311371
- Familydoctor.org. Symptoms of diabetes. (Accessed December 2021). https://familydoctor.org/condition/diabetes/
- National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. Your Kidneys & How They Work. June 2018. https://www.niddk.nih.gov/health-information/kidney-disease/kidneys-how-they-work
- American Kidney Fund. Heart Disease & chronic kidney disease CKD). (Accessed December 2021). https://www.kidneyfund.org/kidney-disease/chronic-kidney-disease-ckd/complications/heart-disease/
- Centers of Disease Control and Prevention. Chronic Kidney Disease Basics. (Accessed August 2021). https://www.cdc.gov/kidneydisease/basics.html
- National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. High Blood Pressure & Kidney Disease. (Accessed December 2021). https://www.niddk.nih.gov/health-information/kidney-disease/high-blood-pressure
- American Heart Association. Prevention and Treatment of High Cholesterol (Hyperlipidemia). (Accessed September 2021). https://www.heart.org/en/health-topics/cholesterol/prevention-and-treatment-of-high-cholesterol-hyperlipidemia
- National Kidney Foundation. Smoking and your health. December 2021 https://www.kidney.org/atoz/content/smoking
- National Kidney Foundation. How Does My Weight Affect My Risk for Kidney Disease? January 2017. https://www.kidney.org/content/how-does-my-weight-affect-my-risk-kidney-disease
- American Kidney Fund. Kidney diet and foods for chronic kidney disease (CKD). (Accessed September 2021). https://www.kidneyfund.org/kidney-disease/chronic-kidney-disease-ckd/kidney-friendly-diet-for-ckd.html
- National Kidney Federation. Let’s get active. Available at: https://www.kidney.org.uk/lets-get-active-exercise-for-kidney-patients
- National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Disease. Heart Disease & Kidney Disease (Accessed December 2021). https://www.niddk.nih.gov/health-information/kidney-disease/heart-disease
- Ducat L et al. “The mental health comorbidities of diabetes.” JAMA vol. 312,7 (2014): 691-2. doi:10.1001/jama.2014.8040
- Mental Health America. Diabetes and Mental Health. https://mhanational.org/diabetes-and-mental-health
- Kidney Health Australia. How to check your kidneys. 2020. https://kidney.org.au/your-kidneys/know-your-kidneys/know-the-risk-factors/kidney-health-check